ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Πτυχίο Μεσαιωνικής και Νέας Ελληνικής Φιλολογίας,
Πανεπιστήμιο Αθηνών
Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών
M.A. in Modern Greek Language and Culture,
Universiteit van Amsterdam
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ
Πτυχίο Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας,
Πάντειον Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών
Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη
Διηγήματα
ΕΡΩΣ – ΗΡΩΣ
ΥΠΗΡΕΤΡΑ
ΤΟ ΜΥΡΟΛΟΓΙ ΤΗΣ ΦΩΚΙΑΣ
Νὰ δράξῃ τὴν Ἀρχόντω ἀπὸ τὸν βραχίονα… ἀπὸ τὴν μασχάλην… ὄχι, ἀπὸ τὴν μέσην. Καὶ ἔπλεεν ἤδη, ἔπλεε κ᾽ ἐκολυμβοῦσε μαζί της. Διὰ μίαν φορὰν ἂς γίνῃ γλυκιὰ ἡ πικρὴ καὶ ἁλμυρὰ θάλασσα.
Ἔφευγεν, ἔφευγεν ὡς δελφίνι, ἐφύσα κ᾽ ἐξέρνα τὸ νερὸν ὡς φάλαινα, καὶ προέβαλλε κοπτερὸν τὸν βραχίονα ὡς ξιφίας. Ἔπλεε μὲ τὸν δεξιὸν βραχίονα, κ᾽ ἐσφιχταγκάλιαζε τὴν νέαν μὲ τὸν ἀριστερόν. Ἄνω τὴν κεφαλήν της, ἄνω. Ν᾽ ἀναπνέῃ τὸ δακτυλιδένιο στοματάκι της… «Μὴ φοβᾶσαι, ἀγάπη μου!» Καὶ μικρὸν κατὰ μικρὸν θὰ ἐξετοπίζετο ὀργυιὰς καὶ ὀργυιάς… Θὰ ἐζύγωνε, θὰ ἐπλησίαζεν εἰς τὴν ξηράν. «Τώρα, τώρα, ἐφτάσαμε, ψυχή μου». Κανὲν δυστύχημα δὲν ἔμελλε νὰ συμβῇ. Ὅλος ὁ κόσμος θὰ ἐσώζετο. «Ἐζαλίσθης, ψυχή μου; Ὅλα καλὰ τώρα. Ἐπνίγη κανείς; Ὄχι, ἀφοῦ ἐγλύτωσες σύ». Ὤ, πῶς θὰ ἔπεφταν ἀφανισμένοι, μισοπνιγμένοι, στάζοντες θάλασσαν, ἐπάνω εἰς τὴν ἄμμον. Ἀναπλασμένοι καὶ ἀναβαπτισμένοι. Νέος Ἀδὰμ καὶ νέα Εὔα, φέροντες τοὺς χιτῶνας θαλασσοβρεγμένους κολλητὰ εἰς τὴν ἐπιδερμίδα των, περισσότερον παρὰ γυμνοί.
Η εικονομαχία αλλιώς.
ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ
Τί γίνεται ὅταν θέτουμε τὰ αὐτονόητα ὑπὸ ἐξέταση; Εἴχαμε συνηθίσει νὰ προσεγγίζουμε τὴν εἰκονομαχία ἄλλοτε ἀναδεικνύοντας τοὺς εἰκονόφιλους σὲ ὑπερασπιστὲς τῆς ἑλληνικῆς αἰσθητικῆς ἀντίληψης ἔναντι τῆς ἀνατολικῆς ἀνεικονικότητος κι ἄλλοτε ταυτίζοντας τοὺς εἰκονομάχους πότε μὲ πρώιμους Προτεστάντες καὶ πότε μὲ ὑποστηρικτὲς τῆς κεντρικῆς ἐξουσίας ἔναντι τῆς διαχύσεώς της σὲ πολυποίκιλες πηγές, ὅπως γιὰ παράδειγμα εἶναι αὐτὴ τοῦ τοπικοῦ ἁγίου. Ἡ έκτενέστατη ἔρευνα γιὰ τὴν εἰκονομαχία εἴτε ἱστορικὴ εἴτε θεολογική, μοιάζει νὰ ἔχει ἐξαντλήσει ὅλες τὶς δυνατὲς ἑρμηνείες τοῦ φαινομένου. Σωστά; Λάθος, γιατὶ μὲ τὴν ἐμφάνιση τοῦ ἔργου Κλειδωμένα Σώματα, Κλειστοὶ Χρόνοι, Συνεχεῖς Κόσμοι. Βασανιστήρια καὶ θανατώσεις στὴν Εἰκονομαχία (Ἐκδόσεις Ἁρμὸς) τοῦ Νίκου Καλαποθάκου ἡ ἑρμηνεία τῆς εἰκονομαχίας παίρνει νέο περιεχόμενο καὶ μάλιστα ριζικὰ διαφορετικὸ ἀπό τὰ γνωστὰ καὶ τετριμμένα.
Η Κρητική Τέχνη ως Πεδίο Συνάντησης της Βυζαντινής και της Δυτικής Τεχνοτροπίας και Ιδεολογίας
Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να αποπειραθεί μια πρώτη ερμηνευτική προσέγγιση στα αποτελέσματα της αναμέτρησης της Βυζαντινής με την Δυτική τεχνοτροπία, έτσι όπως αυτή η αναμέτρηση αποτυπώθηκε στην Κρητική Σχολή και στους εκπροσώπους της. Ποιες ήταν οι δυνατές επιλογές και ποιων καλλιτεχνών η επιλογή δικαιώθηκε και είχε διάρκεια στον χρόνο; Σε ποιους παράγοντες οφείλεται η επιτυχία των μεν και, αντιστοίχως, η αποτυχία των δε; Υπό ποιες προϋποθέσεις θα ήταν εφικτό ένα διαφορετικό αποτέλεσμα στην σύνθεση των δύο τεχνοτροπιών; Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα θα μπορούσαν να μας δώσουν να καταλάβουμε πολύ περισσότερα πράγματα, όχι μόνο για αυτήν καθεαυτήν την κρητική ζωγραφική και τα τεχνοτροπικά της χαρακτηριστικά, αλλά και για τις ανθρωπολογικές προϋποθέσεις της. Γενόμενες οι τελευταίες αντιληπτές, η επιτυχία ή η αποτυχία των Kρητών καλλιτεχνών στην επιλογή του δρόμου που θα ακολουθούσαν στο δίλημμα ανατολική ή δυτική τεχνοτροπία, εξεταζόμενες στην παρούσα εργασία μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα ζωγράφων, μεταφράζονται σε ερώτημα μιας ολόκληρης κοινωνίας: Ανατολή ή Δύση, κοινωνικότητα ή εξατομίκευση.
ΤΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΥΙΟΥ.
Μια ψυχολογική προσέγγιση στο Αμάρτημα της Μητρός μου του Γ. Μ. Βιζυηνού.
...Ολοκληρώνοντας αυτήν την προσέγγιση στο Αμάρτημα της μητρός μου, ας επικεντρωθούμε στην τελική ερμηνευτική απόπειρα του τρόπου με τον οποίο τελειώνει το διήγημα, δηλαδή στην ανολοκλήρωτη κάθαρση της μάνας. Η κάθαρση, λοιπόν, είναι ατελής, όχι γιατί δεν θα μπορούσε η μάνα να ξεπεράσει την ενοχή του φόνου της κόρης της, αλλά γιατί δεν ήθελε ο Βιζυηνός να νιώσει εξιλεωμένη για το πολύ βαρύτερο αμάρτημα που της χρέωνε, την έλλειψη αγάπης προς τον Γεωργή. Δεν μπορούσε να αφήσει να την συγχωρήσει ο Θεός, γιατί πρώτα εκείνος δεν την είχε συγχωρήσει. Δεν είχε συγχωρήσει, όμως, ούτε τον εαυτό του γι' αυτό που αισθανόταν, δηλαδή, ζήλεια. Αποτολμώντας μια μεταχρονολογημένη ψυχανάλυση θα λέγαμε ότι ο ενήλικος Γεώργιος Βιζυηνός θα ήταν λιγότερο θυμωμένος με την μητέρα του και τα αισθήματά του προς αυτήν, εάν γνώριζε τον σχεδόν σύγχρονό του Pavel Florensky, που βλέπει την ζήλεια ως αρνητική μορφή αυθεντικής αγάπης: "Eίναι αναγκαία συνθήκη και όψη της αγάπης απαραίτητη, αλλά τιμωρητική, έτσι ώστε όποιος θα ήθελε να εξαφανίσει τη ζήλεια θα εκμηδένιζε μαζί και την αγάπη". Αλλά στην εποχή του Βιζυηνού η επανάσταση της επιστήμης που σπούδασε ήταν στα σπάργανα. Και η συγχώρεση έμεινε μετέωρη. Πώς, λοιπόν, θα απάλλασσε την μητέρα του τόσο εύκολα από την ενοχή που θα έπρεπε να αισθάνεται;
Ερμηνευτική Προσέγγιση της Σχέσεως Μεταξύ Ιστορίας και Υμνογραφίας.
Συμπεράσματα.
Θέλοντας νὰ δώσουμε, λοιπόν, μιὰ ὅσο τὸ δυνατὸν καλλίτερη ἀπάντηση στὸ ποιά εἶναι ἡ σχέση τῆς Ὑμνογραφίας μὲ τὴν Ἱστορία γιὰ τὸν βυζαντινὸ ἄνθρωπο, δὲν θὰ ἤμασταν μακριὰ ἀπὸ τὴν ἀλήθεια ἂν λέγαμε ὅτι ἡ Ὑμνογραφία μὲ τὴν Ἱστορία ἔχουν τόση σχέση ὅση σχέση ἔχει μιὰ ἁγιογραφία μὲ τὴν φυσικὴ πραγματικότητα ποὺ εἰκονίζει. Καὶ ἐὰν αὐτὴ ἡ χαλαρὴ σχέση τῆς Ὑμνογραφίας μὲ τὴν Ἱστορία εἶναι πιθανὸν νὰ δυσαρεστεῖ τὸν σύγχρονο ἱστορικό, δὲν πρέπει νὰ μᾶς διαφεύγει ὅμως ὅτι αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ χρονικὴ ὑπέρβαση τῆς ὑμνογραφίας ἀλλὰ καὶ ὅλης τῆς πνευματικῆς ζωῆς τοῦ βυζαντινοῦ, δὲν ἐπιτρέπει στὴν πραγματικότητα νὰ συντρίψει τὸν ἄνθρωπο, χαρίζοντάς του μιὰν ἀπίστευτη δυναμική, μιὰν ἀπόλυτη ἐλευθερία ἔναντι τῶν πραγμάτων καὶ τῶν περιστάσεων, μὲ ἄλλα λόγια, τὶς προϋποθέσεις γιὰ νὰ δημιουργήσει πολιτισμό.